Autorijden met epilepsie, mag dat?

Autorijden met epilepsie kan gevaarlijk zijn, zowel voor u als voor andere weggebruikers. Er zijn daarom regels vastgelegd met betrekking tot epilepsie en autorijden. In dit blog vertellen we wat die regels precies inhouden.

Wat is epilepsie?

Mensen met epilepsie hebben een tijdelijke verstoring in hun hersenen. Er is dan een soort kortsluiting waardoor zij even geen controle hebben over hun lichaam. Vaak wordt gedacht dat iemand bij een epileptische aanval op de grond valt en al schuimbekkend gaat schokken met de armen en benen. Dit is echter maar één van de vele soorten aanvallen. Een epileptische aanval kan ook betekenen dat iemand alleen een vreemde tinteling voelt, niet uit zijn woorden komt of even voor zich uitstaart. Hoe een aanval eruitziet is afhankelijk van waar de ‘kortsluiting’ in de hersenen zit. Deze kan overal zitten, maar ook slechts in een klein deel van de hersenen. 

Ongeveer 70% van de epilepsiepatiënten heeft baat bij het gebruik van medicijnen. Deze zorgen ervoor dat je hersenen minder gevoelig worden voor prikkels, waardoor aanvallen worden voorkomen. Soms is een epileptische aanval eenmalig en komt deze nooit terug. Een arts schrijft dan ook alleen medicijnen voor na een tweede aanval.

Symptomen

Epileptische aanvallen kunnen per persoon erg verschillen. Bij de meeste aanvallen is er sprake van een of meer van de volgende symptomen:

• Bewustzijnsverlies (helemaal of deels)
• Schokkende lichaamsdelen
• Angstig of in de war zijn
• Draaiende ogen
• Moeite hebben met praten
• Verandering in hartslag, ademhaling of bloeddruk
• Tintelingen in de arm

Oorzaken

Vaak is er geen precieze oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van epilepsie. Soms is het een combinatie van factoren. Soms is er helemaal geen oorzaak te vinden. Dit zijn mogelijke oorzaken:

• Hersenbeschadiging: beschadiging van de hersenen maken de hersenen gevoeliger voor epileptische aanvallen. Hersenbeschadiging kan door allerlei oorzaken ontstaan. Bijvoorbeeld een ongeluk, overmatig alcoholgebruik, een hersenaandoening of littekenweefsel. 
• Stoornis in de hersenen: soms is epilepsie het gevolg van een stoornis in het hersennetwerk. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een afwijking in de structuur van het hersenweefsel. 
• Erfelijkheid: erfelijkheid kan ook een rol spelen bij het ontstaan van epilepsie. Bepaalde vormen van epilepsie zijn sterker erfelijk bepaald. 

Bij een epileptische aanval is er soms ook sprake van een uitlokker. Denk aan slaaptekort, spanning, koorts of lichtflitsen. Zulke uitlokkers zijn niet de oorzaak van de epileptische aanval, maar ze kunnen er wel voor zorgen dat u sneller een aanval krijgt.

Gevolgen

De gevolgen van epilepsie verschillen per persoon. Mensen met epilepsie hebben gelukkig niet dagelijks last van aanvallen. Soms komen ze maar heel weinig voor. Toch kan epilepsie gevolgen hebben voor het dagelijks leven. Epilepsiepatiënten kunnen bijvoorbeeld wel elke dag bang zijn om een aanval te krijgen. Ook moeten zij met bepaalde dingen rekening houden. Alleen in bad gaan is bijvoorbeeld niet verstandig, omdat iemand met epilepsie kan verdrinken tijdens een aanval. Meestal kunnen epilepsiepatiënten met wat kleine aanpassingen op een normale manier hun leven leiden. 

Behandeling

Er worden verschillende behandelingen toegepast bij epilepsie:

• Medicijnen: Ongeveer 70% van de epilepsiepatiënten heeft baat bij het gebruik van medicijnen. Deze zorgen ervoor dat je hersenen minder gevoelig worden voor prikkels, waardoor aanvallen worden voorkomen. Soms is een epileptische aanval eenmalig en komt deze nooit terug. Een arts schrijft dan ook alleen medicijnen voor na een tweede aanval.
• Operatie: als medicijnen niet helpen, kan in sommige gevallen een operatie uitkomst bieden. Dit is mogelijk bij patiënten bij wie er een duidelijke oorzaak voor de epilepsie te vinden is in de hersenen. 
• Nervus Vagus Stimulatie: 30 van de 100 epilepsiepatiënten heeft baat bij Nervus Vagus Stimulatie. Hierbij krijgt de patiënt een soort pacemaker die kleine stroomstootjes geeft. Hierdoor verminderen de aanvallen of verdwijnen ze zelfs helemaal.
• Diepe Brein Stimulatie (DBS): bij DBS worden er door middel van een hersenoperatie elektroden in de hersenen geplaatst. Deze geven kleine stroomstootjes af, waardoor epileptische aanvallen worden onderdrukt. 
• Ketogeen dieet: als medicijnen niet voldoende werken, kan een ketogeen dieet soms ook helpen om epileptische aanvallen te voorkomen. Dit dieet bestaat uit weinig koolhydraten en veel vetten. Bij de vertering van vetten ontstaan ketonen. Deze ketonen kunnen ervoor zorgen dat de kortsluiting in de hersenen wordt onderdrukt. Hierdoor kunnen aanvallen worden voorkomen.
• Aanvalsdetectie: sommige epilepsiepatiënten gebruiken speciale apparaatjes die een aanval kunnen herkennen en een seintje sturen naar iemand in de omgeving van de patiënt. Deze aanvalsdetectie kan patiënten een veilig gevoel geven.

Mag u autorijden met epilepsie?

Beoordeling CBR

In sommige gevallen mag u autorijden met epilepsie. Als u epilepsie heeft, bepaalt het CBR of het veilig genoeg is als u zelfstandig de weg op gaat. Dit doen zij aan de hand van een Gezondheidsverklaring en informatie van een neuroloog. 

De Gezondheidsverklaring vult u zelf in via Mijn CBR. Hierin beantwoordt u een aantal vragen en geeft u aan dat u een of meerdere epileptische aanvallen heeft gehad. Na het beoordelen van uw Gezondheidsverklaring krijgt u van het CBR een verwijzing naar een neuroloog. U mag zelf kiezen naar welke arts u gaat. Na een medische keuring adviseert de neuroloog het CBR over uw rijgeschiktheid. Aan de hand van dit advies beoordeelt het CBR uiteindelijk of u veilig kunt autorijden. 

Resultaat CBR

De beoordeling van het CBR kan de volgende resultaten opleveren:

• U bent rijgeschikt.
• U bent rijgeschikt voor een bepaalde tijd.
• U bent rijgeschikt onder voorwaarden.
• U bent niet rijgeschikt.

U bent rijgeschikt

U wordt rijgeschikt verklaard in de volgende situaties:

• U heeft 6 maanden geen aanval meer gehad na de eerste aanval.
• U heeft 12 maanden geen aanval meer gehad na 2 of meer aanvallen.
• Uw epileptische aanvallen leveren geen gevaar op tijdens het autorijden, bijvoorbeeld omdat u ze alleen in uw slaap heeft.

Als u rijgeschikt wordt verklaard, kunt u een rijbewijs aanvragen. Hier komt dan wel code 105 op te staan. Dit betekent dat u geen beroep kunt uitoefenen waarbij u mensen vervoert in de auto, zoals taxichauffeur. Meer over rijbewijscodes leest u in ons blog Uitleg over de verschillende rijbewijscodes. 

U bent rijgeschikt voor een bepaalde tijd

Soms bepaalt het CBR dat u rijgeschikt bent voor een bepaalde tijd. Dit betekent dat u gewoon mag autorijden, maar dat uw rijbewijs na een bepaalde tijd verloopt. Dit stelt het CBR in staat om na de verstreken tijd opnieuw te beoordelen of u nog veilig de weg op kunt.  

Hoe lang u mag autorijden hangt af van uw persoonlijke situatie. De einddatum wordt vermeld op uw rijbewijs.

U bent rijgeschikt onder voorwaarden

Het CBR kan ook bepalen dat u rijgeschikt bent onder voorwaarden. Dit betekent dat u alleen mag autorijden als u bepaalde maatregelen treft. Het CBR vertelt u in dit geval aan welke voorwaarden u moet voldoen.

U bent niet rijgeschikt

U wordt niet rijgeschikt verklaard wanneer u regelmatig epileptische aanvallen heeft. Zelfstandig autorijden kan dan problemen opleveren. Dit is geen definitief besluit voor uw hele leven. Het kan namelijk gebeuren dat de epileptische aanvallen in de loop van de tijd afnemen. In dat geval kunt u advies vragen aan uw huisarts of neuroloog. Zij kunnen u dan adviseren om opnieuw een aanvraag voor een rijbewijs te doen bij het CBR. 

Veelgestelde vragen

Mag je 3 maanden niet rijden na epilepsie?

Als het de eerste keer is dat u een epileptische aanval heeft gehad, mag u doorgaans 6 maanden niet rijden. Als u al meerdere keren een epileptische aanval heeft gehad, mag u doorgaans 12 maanden niet rijden.

Mag je autorijden met epilepsie-medicijnen?

Met de meeste medicijnen voor epilepsie mag u gewoon rijden, mits het CBR u rijgeschikt heeft verklaard. Sommige medicijnen hebben echter invloed op uw rijvaardigheid. Dat gaat om fenobarbital, fenytoïne, carbamazepine (meer dan 600 mg per dag) en primidon. Het eerste jaar dat u deze medicijnen gebruikt mag u daarom niet autorijden. Na een jaar bent u voldoende gewend aan de medicatie en kunt u ermee autorijden.  Bij een groot rijbewijs gelden er strengere regels. Bij medicijngebruik voor epilepsie mag u niet in een vrachtwagen of bus rijden. Meer informatie over een keuring groot rijbewijs vindt u op onze pagina.

Wanneer weer autorijden na epileptische aanval?

Als u een epileptische aanval heeft gehad, moet u dit melden bij het CBR. Zij bepalen vervolgens aan de hand van een Gezondheidsverklaring en informatie van een neuroloog of u rijgeschikt bent, en wanneer u weer mag autorijden.